Artvin Barhal Kilise Camii

Gürcü Kralı David Magistros tarafından 961-973 yılları arasında inşa ettirildiği düşünülen Barhal Manastırı’nın kilisesidir. Elyazması kaynaklarda, kilisenin Vaftizci Yahya’ya adandığı belirtilmiştir. Manastırdan günümüze bir kilise ve iki şapel ulaşmıştır.  Yapı, 17. yüzyılın ortalarından bu yana cami olarak kullanılmaktadır. Gürcü kafileleri tarafından ziyaret noktalarındandır.

Barhal Manastırı Kilisesi, 28.40×18.65 m. boyutlarında üç nefli bazilikal planlıdır. Kiliseye kuzey, güney ve batı duvarı ortasındaki üç kapı ile girilmektedir. Orta nef, yan neflerden daha geniş ve yüksek tutulmuş olup nef ayrımı, haç planlı dört çift paye ve bunları bağlayan yarım daire kemerlerle sağlanmaktadır. Orta nefin doğusunda yarım daire planlı apsis ve apsisin iki yanında iki katlı birer oda bulunmaktadır. İç mekan da 2 farklı kotta 36 pencere vardır. Orta nefin batısında, özgün galeri katı vardır. Galeri katı, dikdörtgen biçimli, iki serbest, iki duvar payesi ve bunları bağlayan yarım daire kemerlerle taşınmaktadır. Üç basamaklı platform üzerine oturan kilise düzgün kesme taş kullanılarak dolgu duvar tekniğinde inşa edilmiştir. Duvar örgüsünde çift cidarlı kesme taş örgü arası dolgudan oluşan bir örgü tekniği kullanılmıştır. Beden duvar kalınlığı 105 cm’dir. Yapının üst örtüsü tonoz üzerine beşik çatı şeklindedir. Bölgenin Semardam olarak adlandırılan özgün üst örtü tekniği ile yapılmıştır.

Restorasyon çalışmaları kapsamında, yapı temizlenerek muhdes kısımlar sökülmüştür. Ana çatıda bulunan taş kiremitlerin ve cephe kaplamalarının yüzey temizliği yapılmıştır. Nef çatılarındaki çimentolu yüzeyler kaldırıldıktan sonra açığa çıkan kiremit izleri belgelenerek özgün form ve ölçülerine uygun taş kiremit ile kaplanmıştır. Cephe kaplamaları ve saçak silmelerinde bulunan çimentolu onarımlar sökülerek özgün yapım tekniği ile tamamlanmıştır. Apsis bölümünde yer alan kalemişi izleri doğrultusunda araştırma raspaları yapılmıştır. Restorasyonu tamamlanan yapının çevre düzenlemesi de yapılmış olup iç mekan cami-müze olarak kullanılmaktadır.